مقدمه
داستان‌های ژانر «جنایی» همواره برای مخاطبان از محبوبیت بالایی برخوردار بوده‌اند. این محبوبیت طی اواخر قرن نوزدهم و نیمه‌ی نخست قرن بیستم سبب شد تا بسیاری از نویسندگان آثار این ژانر به ثروت و شهرت بسیاری دست پیدا کنند. علاوه بر این، کشش بالای این ژانر در ادامه باعث شد تا تولید کنندگان آثار سرگرمی دیگر نیز با اشتیاق بسیاری سراغ این ژانر بروند و دست به خلق آثار ارزشمندی در قالب فیلم، سریال و بازی با بهره گیری از المان‌های این ژانر بزنند.
در دنیای بازی‌های رومیزی، عنوان «Cluedo» را می‌توان تاثیر گذارترین و جریان ساز‌ترین بازی در سبک جنایی دانست که با عرضه‌ی خود در سال ۱۹۴۹ میلادی، نه تنها بازخوردهای بسیار مثبت و درآمدزایی فوق العاده‌ای را در پی داشت، بلکه المان‌هایی را در زمینه‌ی بازی‌های رومیزی جنایی نهادینه کرد که هنوز هم در بسیاری از عناوین جدید این سبک استفاده می‌شود و مخاطبین همچنان از تجربه‌ی آنها لذت می‌برند.
در واقع سیستم کلاسیکی که هدف بازیکنان در آن پیدا کردن قاتل، محل قتل و آلت قتاله است، توسط بازی «Cluedo» برای اولین بار به دنیای بردگیم‌ها پا گذاشت و در میان بازی‌های امروزی نیز عناوین مهمی نظیر Mystery of Abbey و P.I. بر اساس این سیستم گیم‌پلی طراحی شده‌اند.
در این مقاله قرار است تا سراغ یکی از بهترین بازی‌های رومیزی مدرنی برویم که توانسته با بهره گیری از المان‌های بازی «Cluedo» و ترکیب آن با مکانیزم‌های استنتاج تصویری، یک شاهکار به تمام معنا خلق کند که یک روند بازی متفاوت و کاملا جدید را به مخاطب ارائه می‌دهد. این بازی که «Mysterium» نام دارد، در سال ۲۰۱۵ توسط کمپانی فرانسوی «Libellud» به دنیای بازی‌های رومیزی گام نهاد و توانست به یکی از خوش ساخت‌ترین بازی‌های موجود در بازار آن سال تبدیل شود.
وارویک، اسکاتلند، سال ۱۹۲۲
بازی میستریوم (Mysterium) از لحاظ فضا سازی بسیار قدرتمند عمل کرده و علاوه بر اینکه تم و مکانیزم آن به خوبی با یکدیگر آمیخته شده‌اند، تصویر سازی فوق العاده‌‌ی آن سبب می‌شود تا مخاطب هر چه بیشتر در بطن بازی فرو برود. ماجرای بازی در ناحیه‌ی دوک نشین وارویک (Warwick) اسکاتلند در سال ۱۹۲۲ روی می‌دهد. زمانی که کنراد مکدوول (Conrad MacDowell)، در عمارت قدیمی‌ای که به تازگی آن را خریداری کرده، متوجه اتفاقات ماورا الطبیعه می‌شود؛ از این رو متخصصین مسائل ماورا الطبیعه از سر تا سر دنیا را به منزل خود دعوت می‌کند تا در هفت ساعت شب هالویین که دنیای ارواح و انسان‌ها با یکدیگر آمیخته می‌شوند، راز اتفاقات عجیب این خانه را دریابند و مشکل او را حل کنند.
روحی که در بازی راجع به آن صحبت می‌شود، در واقع صاحب اصلی این عمارت بوده که حدود ۳۰ سال قبل به طرز مرموزی به قتل می‌رسد و پلیس نمی‌تواند سر از حقیقت ماجرای قتل او در بیاورد، بنابراین روح او به آرامش نرسیده و همچنان در منزل خود سرگردان است و تلاش می‌کنند تا با ساکنین این خانه ارتباط برقرار کرده و خاطرات خود را با آنها در میان بگذارد. البته پس از گذشت سه دهه، خاطرات او مشوش شده و چندین صحنه‌ی مختلف از به قتل رسیدن خود به خاطر می‌آورد که البته در نهایت یکی از آنها حقیقت ماجرا را روایت می‌کند.
روند بازی میستریوم همکاری مشترک است؛ به این معنی که تمام بازیکنان با یکدیگر همکار هستند و یا همه در کنار هم بازی را می‌برند و یا شکست می‌خورند. یکی از بازیکنان نقش روح را بازی می‌کند که در طول بازی اجازه‌ی صحبت با دیگر بازیکنان را ندارد و باید سعی کند تا با کارت‌های تصاویری که در اختیار دارد، بازیکنان را برای یافتن قاتل، محل قتل و آلت قتاله راهنمایی کند. از سوی دیگر سایر بازیکنان باید تلاش کنند تا با روح بازی ارتباط ذهنی خود را حفظ کرده و منظور او را با استنتاج تصاویری که در اختیارشان قرار می‌دهد دریابند.
Dixit؟ Cluedo؟ هیچکدام!
در واقع بازی میستریومی که امروزه می‌شناسیم، نسخه‌ی بازطراحی شده‌ی عنوان «Tajemnicze Domostwo» است که برای اولین بار در سال ۲۰۱۳ توسط دو طراح اوکراینی با نام‌های «Oleksandr Nevskiy» و «Oleg Sidorenko» طراحی شد و علاوه بر اوکراینی، به زبان‌های روسی، لهستانی و ایتالیایی نیز ترجمه شد. همین امر سبب شد تا در سال ۲۰۱۵، این دو طراح با همکاری استودیوی فرانسوی Libellud و انتشارات Asmodee، نسخه‌ی بازطراحی این عنوان را با نام «میستریوم» خلق کنند که از نظر فضاسازی و بخش‌هایی از روند بازی با نسخه‌ی ابتدایی تفاوت داشت.
نکته‌ی بسیار مهمی که راجع به بازی میستریوم وجود دارد، آن است که المان‌های دو عنوان Cluedo و Dixit در این بازی به سادگی به چشم می‌خورد. استنتاج تصویری و تصاویر رویاگونه‌ی نقش بسته بر روی کارت‌های بازی Dixit را در کنار المان استنتاج سه موردی بازی Cluedo می‌توان به راحتی در این بازی مشاهده کرد. از آنجایی که تولید کننده و ناشر هر دو عنوان Dixit و میستریوم مشترک است، حتی سایز کارت‌های میستریوم نیز هم اندازه با کارت‌های Dixit در نظر گرفته شده تا بازی‌بازان بتوانند در صورت دلخواه، از کارت‌های هر دو بازی در کنار هم استفاده کنند.
اما این موضوع اصلا به معنی این نیست که بازی مورد نظر یک ترکیب ساده از المان‌های دو بازی محبوب و پر طرفدار است. هرچند که طراحان میستریوم از مواد اولیه‌ای استفاده کردند که در هر دو بازی Dixit و Cluedo استفاده شده، اما محصول نهایی مشخصا دستور پختی مجزا و مختص خود داشته که روند بازی آن از سیستم مجزایی پیروی می‌کند و شخصیتی منحصر به فرد به این بازی می‌بخشد. در واقع بازی میستریوم عنوانی است که آنقدر خوب از المان‌های موجود در دو بازی دیگر بهره برده که اگر کسی تاریخ‌های انتشار آنها را نداند، نمی‌تواند تشخیص دهد که کدام بازی از دیگری الهام گرفته‌است.
نتیجه گیری
بازی میستریوم بدون شک یکی از خوش ساخت‌ترین و زیباترین بازی‌های موجود در بازار بردگیم است که هم از منظر تصویر سازی و کیفیت قطعات حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد، هم از لحاظ گیم‌پلی یک تجربه‌ی ارزشمند را به بازیکنان ارائه می‌دهد. در واقع میستریوم در سال‌هایی که بیشتر طراحان به دنبال سوار شدن بر موج جدید تقاضای بازار بازی‌های رومیزی بودند، یک تجربه‌ای جدید، نوآورانه و مناسب برای قشر گسترده‌ای از مخاطبان را ارائه داد که این عنوان را پس از گذشت حدود ۶ سال در کنار عناوین ارزشمند دنیای بازی‌های رومیزی قرارنگاه می‌دارد.
